Negende – In De barbaren probeert de Italiaanse schrijver/journalist Alessandro Baricco een analyse te geven van de hedendaagse kunst, cultuur en leven aan de hand van wijn, voetbal, boeken en google.

Als een cultuur zich heeft gevestigd, verschijnen de barbaren, veelal fris geschoren en strak in ’t pak. Ze hakken er niet op in maar presenteren Hollywoodwijn, drinkbaar maar zonder karakter; ze zetten een sterspeler op de bank ten gunste van het totaalvoetbal; ze schrijven bestsellers die iedereen kan lezen en geven indirect aan dat googlen van  ons woord koekeloeren afstamt.  

Elke cultuur creëert zijn eigen barbaren. De gotiek verdrong de romaanse bouwkunst, de abstracte kunst de figuratieve, etc. en er was een tijd, betoogt Baricco, dat de Negende van Beethoven het symbool van de barbaren was. “Toen ze aan de horizon verschenen brachten de burgers hun dochters en hun sieraden in veiligheid.”

De Negende op cd is naar de gedachtegang van Baricco een vorm van barbarisme omdat de techniek de lengte van de muziek bepaalt. Hij vraagt zich af  waarom cd's het formaat hebben dat ze hebben. Hij schrijft:  "Waarom dat formaat? Antwoord: toen ze in 1982 (moet zijn 1980; redactie) bij Philips daarover moesten beslissen, bedachten ze dat de hele Negende Symfonie van Beethoven erop moest passen. Destijds was daarvoor een drager van 12 centimeter nodig. En zo ontstond het formaat van de cd. Nog steeds wordt een plaat van Madonna, ik noem maar wat, aangepast aan de duur van die symfonie". Hij weet het niet zeker, hij citeert een Frans tijdschrift.

Nu drink ik wel eens een kop koffie met de uitvinder van de cd, prof. dr. ir. Kees Schouhamer Immink. Aardige vent, hij komt oorspronkelijk van Zuid, werkte lange tijd voor het Natuurkundig Laboratorium van Philips en woont sinds een jaar of tien weer in Rotterdam.

Hij mailt desgevraagd: “De diameter en speelduur van de CD heeft heel wat mensen bezig gehouden. Philips heeft vanaf het begin van de samenwerking met Sony een plaat van 11.5 cm gewild. Deze afmeting is namelijk ook de diagonaal van een compact cassette (je weet wel dat bandje) . De directeur die dat bandje ooit ontwikkelde was ook verantwoordelijk voor de CD-ontwikkeling, en zei ‘niemand heeft ooit geklaagd over de afmetingen van de cassette, dus wil ik dat de CD even groot is’. Zo gaat dat. Maar de baas van Sony, Ohga, een oud operazanger,  had daar  ook eenvoudige gedachten over. Hij wilde beslist geen 11.5 cm, omdat Philips dan een voorsprong zou hebben bij de productie van de CD platen (Philips had namelijk al een fabriek in Hannover ingericht voor de productie van 11.5 cm CD plaatjes). 

Wat te doen? Verzin een list. Een plaatje met een diameter van 11.5 cm kan maar 67 minuten muziek afspelen. Dus dan verzin je een muzieknummer dat langer is, namelijk een uiterst langzaam gespeelde, 74 minuten en 33 seconden, Negende van Beethoven (Furtwangler, 1951), en dus niet past. Dan kun je eisen, vooral omdat je vrouw zo van Beethovens Negende houdt  (dit verzin ik echt niet), dat de plaat groter moet worden om het te laten passen. En zo geschiedde.

            Achteraf was het kul. De digitale studiobanden waarmee de gegevens naar de fabriek werden gestuurd konden maar 72 minuten spelen, zodat het tot 1988 heeft geduurd voor de Negende van Furtwangler (EMI 7698012) op cd werd uitgebracht. Er was trouwens ook weinig commerciële interesse voor deze mono-opname vol ruis.”